Կեսարյան հատումն այսօր համարվում է ամենատարածված մանկաբարձական վիրահատությունը: Այս մեթոդը թույլ է տալիս պահպանել և' ծննդկանի, և' փոքրիկի կյանքը: Բայց արդյո՞ք միշտ է այդպես եղել:
Համաձայն մեզ հասած փաստերի` կեսարյան հատումը համարվում է աշխարհի հնագույն վիրահատություններից մեկը:
Հունական լեգենդի համաձայն բժշկության աստված Ասկլեպին ծնվել է կեսարյան հատումով:
Կեսարյան հատումը ստեղծել է նրա հայրը` Ապոլլոնը, որը այդ միջոցով երեխային դուրս է բերել մահացած մոր արգանդից, մայրը` աստվածուհի Կարոնիդն էր:
Հնագույն ժամանակներում կեսարյան հատումը երկար ժամանակ համարվում էր մանկաբարձական օգնության հիմնական մեթոդը, չնայած մեզ հասած աղբյուրներում հիշատակվում է վիրահատության բուն գործընթացը, սակայն` ոչ արդյունքը:
Հնագույն քաղաքակրթություններում, ինչպես նաև անտիկ քաղաք-պետություններում նման գոծողությունները, այն է` որովայնի խոռոչի պատռվածքը, արվել է միայն կնոջ մահվան դեպքում, որպեսզի փրկեին նորածնին:
<<Կեսարյան հատում>> տերմինի ծագումը կապվում է Հռոմի կայսր Հուլիոս Կեսարի հետ: Դեռ այն ժամանակներից կար մի լեգենդ, ըստ որի Կեսարի մայրը` Ավրելիան ծննդաբերության ժամանակ մահացել է, իսկ նորածինը փրկվել է` շնորհիվ օպերատիվ գործողության` նրան վիրահատական ճանապարհով դուրս են բերել մոր արգանդից:
Բայց, ինչպես հայտնի է` Ավրելիան մահացել ` Ք.Ա 54 թվականին, այդ ժամանակ Կեսարը 45 տարեկան էր, դրանից հետո Հուլիոսը ընդունել է օրենք, ըստ որի ծննդկանի մահվան դեպքում` վիրահատական ճանապարհով փրկել նորածնի կյանքը:
 |
| Կեսար |
16-րդ դարի վերջին այս գործընթացը կոչվեց <<Կեսարյան հատում>>: Այս տերմինն առաջին անգամ 1598թ.-ին մանկաբարձության մասին իր գրքում օգտագործել է Ժակ Գիլլմոն:
Սակայն, եթե մինչև 16-րդ դարը կեսարյան հատումը միջոց էր պահպանելու ոչ թե ծննդկանի, այլ նորածնի կյանքը, ապա դրանից հետո արքունական բժիշկ, Ֆրանսիայի արքա Կարլ 9-րդի վիրաբույժը` Ամբրուազ Պարեն, առաջին անգամ ողջ կնոջը ենթարկեց կեսարյան հատման: Բայց վիրահատության ելքը մահացու եղավ:
Առաջին պաշտոնական, վավերացված կեսարյան հատումը կենդանի կնոջ մոտ իրականացրել է գերմանացի վիրաբույժ Յերեմիա Տրաուտմանը 1610թ.-ին, Վիտտենբերգ քաղաքում: Երեխան ապրեց, բայց կինը վիրահատությունից 1 ամիս անց մահացավ:
1885թ.-ին Մարբուրգում լույս տեսավ հայտնի բժիշկ և ճանապարհորդ Ռ. Ֆելկինի գիրքը, որտեղ ներկայացվում էր Կենտրոնական Աֆրիկայում ապրող ցեղերից մեկում իրականացված հաջողված կեսարյան հատումը և, որին անձամբ բժիշկը ներկա է եղել:
Այդ նկարագրությունը օգնում է գաղափար կազմել հնագույն մանկաբարձության մասին. <<Երիտասարդ մերկ կինը պառկած էր թեք տախտակի վրա, բանանի գինու ազդեցության տակ նա կիսաքուն վիճակում էր:
Նրան կապեցին երեք կողմերից, վիրաբույժի օգնականներից մեկը կնոջ ծնկներն էր բռնել, մյուս օգնականը ծննդկանի որովայնն էր ամուր կապում: Գինով, այնուհետև ջրով լվանալով ձեռքերն ու կնոջ որովայնը` հեքիմը բարձր ձայնով բղավեց, որի արդյունքում մեծ բազմություն հավաքվեց վրանի շուրջ բոլորը:
Այնուհետև իրականցրեց որովայնի և արգանդի հատումը:
1882թ.-ին գերմանացի բժիշկ Մ. Զենգերն առաջարկեց պատռվածքը կարել երկհարկանի պարիտոնիտյան կարով: Դա կնվազեցներ հետվիրահատական բարդությունների առաջացման հավանականությունը:
20-րդ դարում կեսարյան հատումը սկսեց կատարելագործվել,
մահվան ելքով վիրահատություններ դարձան հազվադեպ: Սրա շնորհիվ այն մեծ տարածում գտավ:
Comments
Post a Comment