Երկարագուլպա Պեպպիի նախատիպը. Աստրիդ Լինդգրեն


Ուրախ և անկախ Աստրիդ Լինդգրենին, համարձակորեն կարելի է անվանել իր գրական հերոսի` Երկարագուլպա Պեպպիի նախատիպը: Չնայած մեծ սերը դեպի ընթերցանությունը և լավ գնահատականների առկայությանը, աղջիկը միշտ վարքի հետ կապված  խնդիրներ է ունեցել:  Աստրիդին հետաքրքրել են տղաներին հատուկ զբաղմունքներն ու խաղերը: Արտասովոր կիրքը դեպի խաղերն ու չարաճճիությունները, Աստրիդին ուղեցել են նաև հասուն տարիքում:
<<Փառք Աստծո, Մովսես մարգարեի օրենքները չեն արգելում ծեր կանանց ծառ մագլցել>>. Բարձրանալով հերթական ծառը` ասում էր ծեր, հայտնի հեքիաթագիրը: 
Երիտասարդ տարիներին, Աստրիդի էպոտաժային վարքը շրջապատի անհանգստությունն էր առաջացանում:  17 տարեկանում աղջիկը ինքնուրույն վարսերը շատ կարճ կտրում է, այդպիսով շոկի ենթարկելով ողջ ավանը:  <<Փողոցում մարդիկ մոտենում էին ու խնդրում գլխարկս հանել, որպեսզի տեսնեին իմ սանրվածքը, ոմանց դուր էր գալիս, բայց նրանք փոքրամասնություն էին կազմում>> Աստրիդ:
Աստրիդը նույնիսկ հաշվի չէր առնում հոր բազմակի խնդրանքները` չխայտառկել սեփական ընտանիքը: Աղջիկը չէր էլ պատրաստվում <<օրինակելի օրիորդ>> ձևանալ:  Աստրիդը հասկանում էր, որ բնությունը այդքան էլ շռայլ չի գտնվել իր հանդեպ, գեղեցիկ չէր, ուստի հաջող ամուսնության շանսերն էլ գնալով անհետանում էին: Ուստի նա որոշեց ինքնուրույն ստեղծել սեփական երջանկությունը:  Դրան տանող առաջին քայլը, տեղական թերթի խմբագրությունում լրագրողի աշխատանք գտնելն էր:  Սակայն 18 տարեկանում Աստրիդը հղիացավ:  Երեխայի հոր անունը աղջիկը նախընտրեց գաղտնի պահել:  Երկար տարիներ Աստրիդին տանջում էր մեղքի զգացումը, քանի որ փոքրիկ Լարսին դաստիրակում էին խնամակալները, իսկ հետագայում` տատիկն ու պապիկը:  
Որպեսզի մոռանար մութ անցյալը, Աստրիդը որոշեց փոքրիկ Վիմմերբյուից տեղափոխվել Ստոքհոլմ, այնտեղ աշխատանք գտնելու հավանականությունը մեծ էր:
1928թ.-ին բախտը նորից ժպտաց Աստրիդին, Արքայական ավտոմոբիլային ակումբի տնօրենը, նրան որպես գործավարուհի վերցրեց աշխատանքի:   Իսկ ահա 2 տարի անց նա Աստրիդին ամուսնության առաջարկություն արեց:
<<Ստուր խոստովանեց, որ ինձ սիրահարվել է, հենց առաջին հայացքից և այս երկու տարիների ընթացքում ինձնից աչքը չի կտրել:  Ես նրան պատմեցի ամեն ինչ, իհարկե նաև որդուս գոյության մասին, սակայն նա ոչ մի վարկյան չտատանվեց>> Աստրիդ: 
<<Ես քեզ սիրում եմ Աստրիդ, դա նշանակում է, որ սիրում եմ նաև այն ամենը ինչը քո կյանքի մի մասն է:  Լարսը կլինի իմ որդին ևս, բեր նրան Ստոքհոլմ>> Ստուր:
Աստրիդի մոտ դա իհարկե սեր չէր առաջին հայացքից, բայց նա ընդունեց ամուսնության առաջարկությունը և մինչև կյանքի վերջ հավատարիմ մնաց իր ամուսնուն` Ստուր Լինդգրենին: Նրա կողքին ապստամբող այս կինը դարձավ համեստ տնային տնտեսուհի, հետագայում Ստուրն ու Աստրիդը  ունեցան աղջիկ` Կարինը:   Սակայն նույնիսկ այս ամենը Աստրիդին չդարձրեցին լավ, կրթված  մայրիկ:  Շվեդուհին  անձամբ պատմում էր, որ իր երեխաները հպարտանում էին իրենց ապստամբ մայրիկով, որը հաճույքով խաղում էր նրանց հետ:
Ինչ վերաբերում է Աստրիդի ստեղծագործություններին, ապա մանկավարժները կարծում են, որ դրանք երեխաների համար այդքան էլ ճիշտ ու ուսուցողական գրականություն չեն: Սկզբնական հատվածում հեքիաթագիրը ստեղծագործում էր սեփական երեխաների համար, իսկ հետո, որոշեց հեքիաթներն ուղարկել գրական մրցույթ:  Մրցույթում տնային տնտեսուհու հեքիաթները ոչ միայն գրավեցին առաջին տեղը, այլև սկսեցին գրավել շատերի ուշադրությունը:  Ամբողջ աշխարհում Աստրիդի հեքիաթները դարձան պահանջված:  Սակայն, եթե երեխաների մոտ Կարլսոնի կամ Երկարագուլպա Պեպպի մասին պատմող գործերը միայն հիացմունք էին առաջացնում, ապա մեծերի մոտ` վտանգի զգացողություն:  Դե դա սպասելի էր, քանի որ Աստրիդի հեքիաթները նոր շունչ էին մանկական գրականության մեջ:

<<Մանկական գրականությունը պետք է լինի ուղղակի լավը: Եվ վերջ: Այլ բաղադրատոմսեր ես չգիտեմ>>, այսպես էր մեկնաբանում շվեդուհին:
Քանի որ Կարլսոնը երեխաներին սադրանքների էր ենթարկում, հրահրում էր չլսել ծնողներին, վախ և զզվանք էր առաջացնում դեպի դայականերն ու տնային տնտեսուհիները,  ուստի ԱՄՆ-ում այս հեքիաթը դարձավ արգելված:  Սակայն, միևնույն ժամանակ ԽՍՀՄ-ում լույս էին տեսնում Կարլսոնի մասին պատմող հրատարակությունների 80%-ը:
Լինդգրենը ապրեց շատ երկար և մահացավ  94 տարեկանում, սակայն չնայած պատկառելի տարիքին, միշտ ցանկացել է վերադառնալ մանկություն: Կյանքի վերջին տարիներին Աստրիդը մասնակիորեն կորցրել էր լսելու և տեսնելու ունակությունը, սակայն հումորի զգացումը` երբեք:  

Հեքիաթագրի պատվին աստերոիդ են անվանակոչել և երբ Աստրիդն իմացել է այդ մասին, կատակել է, որ այժմ իրեն կարող են կոչել նաև <<Աստերոիդ Լինդգրեն>>:
Գրական գործունեության ողջ ընթացքում Աստրիդ Լինդգրենը վաստակել է միլիոնավոր շվեդական կրոններ:  Սակայն դա ոչ մի կերպ չի ազդել նրա կենսակերպի վրա:  1940-ական թթ.-ներին նա ապրում էր նույն համեստ բնակարանում, երբեք գումար չի կուտակել, հակառակը` բաժանել է այն մարդկանց, որոնք դրա կարիքը ունեին:

Comments