Նիկոլայ 2-րդ և Գեորգ 5-րդ. Հուսախաբություն և Մահ

Ինչպես հայտնի է  Ռոմանովների արքայական ընտանիքը գնդակահարվել է 1918թ.-ի հուլիսի 17-ի գիշերը:  Շատերը տրամաբանական հարց են տալիս. Ինչո՞ւ Նիկոլայ 2-ը ընտանիքի հետ միասին չլքեց երկիրը, չէ որ այդ հնարավորությունը Ժամանակավոր կառավարությունը լրջորեն քննարկել էր: Նախատեսված էր, որ Ռոմանովները պետք է տեղափոխվեին Անգլիա, Նիկոլայ 2-րդի զարմիկ, Անգլիայի արքա` Գեորգ 5-րդի մոտ, որի հետ նրանք շատ ջերմ հարաբերությունների մեջ էին, և վերջիվերջո Նիկոլայն ու Գեորգը այնքան նման էին իրար, ասես զույգ եղբայրներ լինեին և ինչո՞ւ վերջին պահին  Գեորգը հրաժարվեց հարազատներից:

1917թ.-ին, Փետրվարյան հեղափոխության ընթացքում Նիկոլայ 2-ը ստորագրեց գահից հրաժարվելու փաստաթուղթը: Դրա փոխարեն Ժամանակավոր կառավարությունը խոստացավ նրան և նրա ընտանիքին, որ անարգել երկրից դուրս կհանի:

Ալեքսանդր Կերենսկին

Ժամանակավոր կառավարության ղեկավար Կերենսկին հայտարարեց. <<Ինչ վերաբերում է արքայական ընտանիքի էվակուացիային, մենք որոշել ենք նրանց Մուրմանսկով տեղափոխել Լոնդոն>>:

1917թ.-ին ստացան բրիտանական կառավարության համաձայնությունը, ամեն ինչ պատրաստ էր գնացքով մինչև Մուրմանսկ հասնելու համար, որից հետո արքայական ընտանիքը  ճանապարհը պետք է նավով շարունակեր մինչև Լոնդոն:  Մինչ արքայական ընտանիքին ճանապարհելը, արտաքին գործերի նախարար Տերեշչենկոն նամակ ուղարկեց  Լոնդոն, որտեղ խնդրում էր, նավ ուղարկել և դիմավորել Ռոմանովներին:

Սակայն վարչապետ Լլոյդ Ջորջից ստացվեց պատասխան, որտեղ ասվում էր. <<Ցավոք սրտի Բրիտանիայի կառավարությունը պատերազմի այս թոփուբոհի մեջ չի կարող ընդունել արքայական ընտանիքին>>:

Մուրմանսկի փոխարեն Ռոմանովներին ուղարկեցին Տոբոլսկ:  Մայրաքաղաքում անարխիստական տրամադրությունները ուժգնացան, և իշխանության եկան բոլշևիկները:  Ժամանակավոր կառավարության նոր ղեկավարությունը որոշեց, որ ֆիզիկապես պետք է վերացնի Ռոմանովներին:

Իրադրությունը գնահատելով` պատմաբան Գենադի Սոկոլովը ասել է. <<Կերենսկին չկեղծեց և չփորձեց իրեն արդարացնել հետադարձ կապով:  Բացահայտված փաստաթղթերը լիովին հաստատում են նրա խոսքերը>>:  Ռոմանովները իրոք պետք է մեկնեին Անգլիա, քանի որ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ այս երկու երկրները դաշնակից էին և արքայական ընտանիքի անդամներն էլ արյունակցական կապեր ունեին և օտար չէին մեկ մեկու:  Գեորգ 5-րդը և՛ Նիկոլայի, և՛ Ալեքսանդրա Ֆյոդորովնայի զարմիկն էր:

Գեորգ 5-րդը Նիկոլայ 2-րդին այսպիսի նամակ էր գրել. <<Իմ սիրելի Նիկի, ես հույս ունեմ, որ մենք միշտ կշարունակենք մեր ընկերությունը, դու գիտես, ես անփոփոխ եմ և ես քեզ այնքան շատ եմ սիրում, մտքումս միշտ քեզ հետ եմ:  Թող Աստված քեզ օրհնի, իմ սիրելի ծերուկ Նիկի և միշտ հիշի, որ կարող ես ինձ ամեն հարցով դիմել:  Ընդմիշտ քո նվիրված ընկեր` Ջորջի>>:

Գեորգ 5-րդը

1917թ.-ի մարտի 22-ին Բրիտանիայի նախարարների խորհուրդը որոշեց, որ մինչև պատերազմի ավարտը, ժամանակավոր կընդունեն Ռոմանովներին:  Բայց մեկ շաբաթ անց, Գեորգը սկսեց իրեն  այնպես չպահել, ինչպես գրում էր <<ծերուկ Նիկիին>>: Նա կասկածի տակ դրեց արքայական ընտանիքի գալուստը Անգլիա և <<Այո, ճանապարհն էլ էր  վտանգավոր է>>...

Նույն տարում, ապրիլի 2-ին Անգլիայի արտաքին գործերի նախարար լորդ Արթուր Բալֆուրը արքային ներկայացրեց իր զարմանքը, նա ասաց, որ  ցանկալի չէ դեմ գնալ նախարարների որոշմանը և պետք է ընդունել Ռոմանովներին: Սակայն Գեորգը  ցուցաբերեց հաստատակամություն և երկու օր անց արտգործ նախարարին գրեց. <<Դեսպան Բյուքենենին տեղեկացնել, որ Միլյուկովին ինֆորմացնի, հրաժարվում ենք մեր փոխհամաձայնությունից, և չենք կարող ընդունել արքայական ընտանիքին>>:

1917թ.-ի մայիսին Ռուսաստանի Արտաքին գործերի նախարարությունը նոր հրահանգ է ստանում Մեծ Բրիտանիայի արտակարգ և լիազոր դեսպանից. <<Բրիտանական կառավարությունը չի կարող խորհուրդ տալ Նորին Մեծությանը, որ նա հյուրընկալի մարդկանց, որոնց համակրանքը դեպի Գերմանիան ավելի քան հայտնի է>>: 

Նիկոլայ 2-րդը և Ալեքսանդրան

Այստեղ մեծ դեր ունեցավ Նիկոլայ 2-րդի և նրա կնոջ դեմ արված պրոպագանդան, Ալեքսանդրան ծագումով գերմանացի էր:

Գեորգը լքեց իր զարմիկին և թողեց նրան ու նրա ընտանիքին բախտի քմահաճույքին: Իսկ այս պատմության տխուր ավարտը հայտնի է բոլորիս:

Պատմաբանները բացատրում են Գեորգ 5-րդի այս պահվածքը նրանով, որ նա վախենում էր հեղափոխությունից, մտածում էր, որ այն կարող էր սկսվել նաև Մեծ Բրիտանիայում, քանի որ արհմիությունների աշխատողները համակրանքով էին լցված դեպի բոլշևիկները:  Իսկ խայտառակված կայսերական ընտանիքը կարող է միայն յուղ լցնել կրակի վրա: 

Եթե հավատանք պահպանված փաստաթղթերին, որտեղ ներկայացվում է արքայի քարտուղարի գրությունը  դեսպան Բյորտեին, ապա Գեորգ 5-րդը հենց սկզբից էլ դեմ է եղել Ռոմանովների գալուստին: Ռուսաստանին էլ միշտ համարել է Մեծ Բրիտանիայի աշխարհաքաղաքական մրցակիցը: